Facebook sẽ bước vào năm thứ 10 ngày 4/2 và 1,2 tỷ người sử dụng, có câu hỏi đặt ra là Facebook đã thay đổi cuộc sống của chúng ta như thế nào?
Dù Facebook là một tầm nhìn đầy sáng tạo, một sáng tạo khéo léo, đôi chút may mắn không ồn ào hay một sự kết hợp của cả ba, sự khai phá xã hội của Mark Zuckerberg đã bám rễ sâu vào cuộc sống hàng ngày của những người sử dụng thời đại số.
Tất cả có thể nói mọi người “thích” và “chia sẻ” và những bức ảnh về những đứa trẻ hạnh phúc. Như với bất kỳ công nghệ mới nào (hay khám phá mới), tác động của sản phẩm cuối cùng là nằm trong tay người sử dụng. Chúng ta sau cùng, chỉ là những con người với tất cả sự vui, buồn, phép tắc và khó chịu đều phải xả.
Facebook 10 tuổi cũng là dịp để chúng ta nhìn lại 5 cách mạng xã hội đã thay đổi chúng ta cả ở khía cạnh tốt hơn hay tồi hơn.
Chia sẻ! Chia sẻ! Chia sẻ!
Điểm tốt: Các thông báo đám cưới? Một ký ức. Thông báo sinh nhật? Chỉ cần chụp một em bé mới sinh đăng lên dòng thời gian.
Hẹn hò? Tốt nghiệp? Mua một căn nhà? Mua một chú cún con? Cũng tương tự.
Chúng ta đều chụp ảnh đưa lên, khả năng chia sẻ các sự kiện lớn với tất cả bạn bè với chỉ một bấm chuột là điều trước đây chưa từng xảy ra.
Đã có những không gian khác trước Facebook nhưng bố mẹ, anh em, chú bác không thể tham gia. Và đó chưa phải là sự hoàn hảo. Thay đổi trạng thái liên hệ sang kiểu “một lần” có thể giúp bạn thoát khỏi những trao đổi dài dòng “Làm thế nào? Hai bạn cùng tuyệt vời”.
Điểm chưa hay: Chia sẻ quá nhiều!
Nghiêm túc. Đã 10 năm, một số người không phân biệt được những gì mà những người trong danh sách muốn, cần để biết.
Đúng, đôi khi một số bức ảnh về bữa tối trông ngon lành. Đôi khi. Nhưng những cập nhật chi tiết về việc hàng ngày quá bình thường và hoạt động của một em bé 3 tuổi quá nhiều.
Chúng ta đều biết bạn có một chiếc nhẫn cưới. Thực tế là bạn chỉ đánh bóng cái nhẫn mà bạn đã có 14 năm? Không ý nghĩa nhiều.
Quá khứ không thật sự là quá khứ
Điểm tốt: Khi một trang mà có tới 1,2 tỷ người sử dụng, đó là một cơ sở dữ liệu khá lớn của một lượng dân cư sử dụng Web của thế giới.
Điều đó có nghĩa là bạn có thể tìm thấy ai đó tốt hơn nhiều so với 10 năm trước.
Điển hình có một người phụ nữ sau nhiều nỗ lực không thành đã đoàn tụ với người mẹ đã bị thất lạc sau 44 năm. Facebook mất bao nhiêu thời gian? Hai ngày.
Đối với phần lớn chúng ta, ít ấn tượng hơn, các bạn bè từ thủa nhỏ, bạn cùng phòng thời đại học, thậm chí cả các giáo viên một thời giờ đây nhanh chóng có thể tìm ra nhau trên Facebook. Không thể phủ nhận chúng ta có những bạn bè nhờ Facebook mà cách khác chưa làm được.
Điểm chưa hay: Đôi khi, việc không còn liên hệ không phải là một điều tồi tệ.
Những bạn học phổ thông quấy rầy và những trò không hay của con bác, con chú làm bạn phiền lòng. Nhưng chúng ta không nói ra được.
Chúng ta nói về những tiêu pha. Và những tán tỉnh trước đây. Và tán gẫu.
Luyến tiếc là một phần quá khứ. Nhưng với Facebook, luyến tiếc về một sự tiêu tan hay sự nóng giận dẫn tới môt tin nhắn Facebook vào đêm muộn. Như bạn biết đây là một sự chen vào cuộc sống của người khác.
“Tôi nhận thấy các vấn đề Facebook làm tan vỡ các cuộc hôn nhân”, Gary Traystman, một luật sư ở New London, Connecticut cho Tạp chí Wall Street biết.
Hơn 80% các luật sư ly hôn của Mỹ cho biết họ đã chứng kiến sự gia tăng các vụ ly hôn liên quan tới truyền thông xã hội, theo Viện Luật sư Hôn nhân Mỹ, và 1/3 các hồ sơ ly hôn năm ngoái có từ Facebook, theo một thăm dò của Divorce Online.
Sự quyến rũ luôn luôn có. Nhưng với Facebook nó có đôi chút thuận tiện.
Làm cho bạn hạnh phúc
Điểm tốt: Năm 2009, một cuộc thăm dò 2.600 sinh viên của các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Texas cho thấy các sinh viên “nghiện” sử dụng Facebook là những người thỏa mãn với cuộc sống nhất. Các sinh viên này cũng bận rộn với công việc xã hội và tháo vát hơn.
Một nghiên cứu gần đây hơn của Đại học Wisconsin cho thấy, sau 5 phút lướt các hồ sơ trên Facebook, người sử dụng có sự tự trọng tăng đáng kể. Một nghiên cứu của Đại học Cornell năm 2011 cũng có những kết quả tương tự.
“Đối với nhiều người, có một giả định máy móc là Internet là tồi tệ. Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên cho thấy có một lợi ích tâm lý của Facebook”, Phó Giáo sư Jeffrey Hancock cho biết.
Điểm chưa tốt: Có thể làm bạn không vui.
Các nghiên cứu khác đã xem xét các khía cạnh sử dụng Facebook và các kết quả ít khả quan hơn.
Năm ngoái, một nhà nghiên cứu thuộc Đại học Michigan thấy rằng xem các đăng tải của bạn bè trên Facebook, những bức ảnh về những em bé cười vui vẻ trong kỳ nghỉ ở Caribean hay các thông báo về quảng cáo, các tuyển dụng và những đêm kinh hoàng trong thị trấn - có thể làm chúng ta buồn hơn về cuộc sống buồn tẻ của chúng ta.
“Bề mặt thì Facebook mang lại một nguồn vô giá thỏa mãn nhu cầu con người cơ bản về kết nối xã hội nhưng phần nào có thể hủy hoại”, nghiên cứu này cho biết.
Như với nhiều thứ, lợi lạt của bạn có thể khác nhau. Nhưng rõ ràng Facebook đã và đang trở thành một phần của cuộc sống của chúng ta, tác động vào cảm xúc của chúng ta, tốt hơn hay tồi hơn.
Mỗi ngày đều hội họp
Điểm tốt: Sum họp với bạn học cùng lớp thời phổ thông hay đại học chưa bao giờ dễ dàng hơn bây giờ nhờ Facebook. Một cuộc gặp gỡ kỷ niệm 5, 10, 20 năm trước đây khá mất nhiều thời gian.
Giờ đây chỉ cần một giấy mời sự kiện của Facebook và bạn có thể tập trung vào công việc khác.
Điểm chưa hay: Nếu mỗi ngày sum họp, tại sao lại phải sum họp?
Thực tế sum họp với bạn bè cũ đang mất đi sức hấp dẫn khi chúng ta đã biết tên tuổi của 3 đứa trẻ của cựu chủ tịch câu lạc bộ nhà hát hay nhân vật nào từ trò chơi nào đó mà sẽ có một người thể hiện nhân vật.
Timothy Davis, đồng sáng lập trang web sum họp Classreport.com cho báo Baltimore Sun biết là ông đã nhận thấy có sự sụt giảm số các cuộc gặp gỡ trong những năm gần đây, đặc biệt là trong số những người trung tuổi đến những người ở độ tuổi 20.
“Nhiều người tôi đã không nói chuyện trong nhiều năm sẽ nhìn thấy những bức ảnh đám cưới của tôi trên Facebook, sau đó tôi sẽ gặp họ và chúng tôi không nói một lời với nhau”, Rebecca Miller, 23 tuổi có một cuộc gặp mặt tới một bữa tiệc nỏ tại nhà lớp trưởng cho biết. “Tại sao tới một cuộc gặp mặt phổ thông khi tôi chỉ đi lòng vòng”.
Sự riêng tư
Điểm tốt: Đối với những ai mong muốn tìm và sử dụng, Facebook mang lại các công cụ cho phép bạn chọn những ai thấy gì.
Do đó, khi người bà được mời xem những bức ảnh về những đứa trẻ chơi trên tuyết, người bà không cần phải bí mật với lời lẽ huênh hoang của một người biết chậm 2 ngày.
Đối thủ của Facebook là Twitter được thiết kế mặc định là một diễn đàn công cộng, nơi bạn có thể đăng tải 140 từ những kiến thức quý báu ra thế giới. Facebook cũng cho phép nhưng phạm vi hạn chế là hướng những suy nghĩ của bạn tới gia đình và bạn bè của bạn.
Điểm chưa được: Như bạn đã biết:
Các lỗ hổng an ninh là một thực tế của của nhiều trang web được phát triển. Nhưng khi cơ sở dữ liệu người sử dụng tăng đáng kể, các vấn đề của Facebook (như trang của CEO Mark Zuckerberg bị tấn công) diễn ra đối với một số lượng người sử dụng đông và nóng nảy.
Trong khi Facebook có những thiết lập riêng tư cho phép người sử dụng bảo vệ thông tin, một số người ủng hộ quyền riêng tư cho biết trang mạng này không làm họ thuận lợi đủ để tìm kiếm và sử dụng. (Facebook đã phải làm việc để thỏa mãn mối quan ngại này, đặc biệt là người sử dụng trẻ).
Và cuối cùng, Facebook mang lại lợi ích khi bạn quyết định chia sẻ cởi mở hơn. Các chi tiết về cuộc sống của bạn mà bạn chia sẻ trên Facebook được tổng hợp và tập hợp thành một hồ sơ của bạn giúp các nhà quảng cáo định vị bạn với những điều họ nghĩ bạn thích.
Do đó, khi bạn thông báo bạn mang thai và ngay sau đó, bạn bị “oanh tạc” với các quảng cáo Facebook về đồ dùng trẻ em? Đây không phải là sự ngẫu nhiên.
Rõ ràng, Facebook không chuyển cho các nhà quảng cáo các thông tin của bạn một cách cá nhân. Nhưng đâu đó vẫn có một hồ sơ không tên của một người sử dụng với quê hương, giới tính, tuổi và những cái bạn thích và không thích, đang đợi được sử dụng cho các mục đích quảng cáo.
Nói tóm lại, đó là phí gia nhập sử dụng công cụ mạng xã hội này. Do vậy, Facebook đã làm thay đổi cách chúng ta giao tiếp. Liệu Facebook có phải thực sự miễn phí không lại là một vấn đề khác.
